Borsa’da Grafik Okuma Temelleri (Reading Chart Basics)

Grafik (Chart) Nedir?

Grafik, bir değerin piyasadaki alım-satım hareketlerinden oluşan çizelgelere verilen isimdir. Yatırımcı kitleler arasındaki alım-satım dengesi sonucunda oluşan grafiklerde, bir takım yöntemler ile geleceğe yönelik fiyat hareketlerinin yönünü tahmin etmek mümkündür.

Örnek Grafik (Chart);

Bir değerin grafik üzerindeki hareketlerini tahmin etmemizi sağlayan en temel yöntem, destek ve direnç bölgelerini belirlemektir.

Destek ve Direnç (Support and Resistance)

Yukarıdaki örnek grafikte, destek ve direnç bölgelerini görmektesiniz. Bu bölgeler bizlere, hangi alanlarda yoğun alım ve satım yapıldığını göstermektedir.

Destek; Değerin yatırımcıları tarafından toplu bir şekilde satışların gerçekleştiği taban (dip) bölgesidir.

Satış yoğunluğu arttıkça, alınan ürünün değeri de bununla birlikte düşer, böylece grafikte de düşüş yaşanır. Bu düşüşlerin belirli aralıklarla gerçekleşmesi, zaman içerisinde destek bölgelerini oluşturur.

Direnç; Değerin yatırımcı kitle tarafından yoğun bir şekilde alımların gerçekleştirdiği tavan (tepe) bölgesidir.

Alımların yoğunluğu arttıkça, grafikte yükseliş yaşanır. Bu yükselişlerin belirli aralıklarla yaşanması durumunda direnç bölgeleri oluşur.

TREND (Eğilim Hareketleri)

Destek ve direnç bölgelerinden farklı olarak; bir değerin alım-satım performansının yanı sıra, fiyat hareketlerinin oluşturduğu genel ortalamanın grafik üzerinde daha yüzeysel değerlendirilmesi ve neticede muhtemel senaryoyu daha geniş bir alanda görmemize olanak sağlayan analiz yöntemidir.

Örnek; Trend Çizgisi (Bitcoin)

Yukarıdaki BTCUSDT paritesine ait olan trend çizgisinde, üçüncü dokunuşun (touch) ardından aşağı yönlü bir kırılım (breakout) gerçekleştiğini görebilirsiniz.

Belirli aralıklarla oluşan satış baskısı doğrultusunda, yükselen trend (uptrend)’in altına inmesi kırılıma yol açmıştır.

Aynı durum, belirli aralıklarla gerçekleşen alış yoğunluğunun, tepe (top) noktasında oluşmasıyla da, yukarı yönlü kırılıma yol açar.

Hem dip, hem de tepe noktalarında çizilen trendler, zaman içerisinde bir trend kanalı oluşturur.

Örnek; Trend Kanalı (Trendline Channel)

Yukarıdaki örnekte, farklı açılarda oluşan trend kanallarını görmektesiniz.

Bu trend kanalları, değerin zaman içerisindeki yönünü bizlere sunar, bu sayede gelecekte oluşabilecek hareket yönünü tahmin etmemizde büyük oranda etkisi olur.

Grafiklerde Zaman Çizelgesi (Timeline of Charts)

Bir değer üzerinde oluşan alım satım talepleri doğrultusunda oluşan grafikler, zaman dilimlerine ayrılır. En sık kullanılan zaman dilimi 1 saatlik (1H) zaman dilimi ve en sık kullanılan grafik şekli ise mum grafikleridir.

Grafikleri oluşturan plakalara mum denir. Bir mumun açılışı ve kapanışı arasında geçen süreç, grafiğin zaman dilimi doğrultusunda oluşur.

Örneğin bir değerin 4 saatlik (4H) tablosunu açtığınızda, her bir mum 4 saati temsil eder.

Çizelgeleri oluşturan mumlar hakkında daha detaylı bilgi edinmek isterseniz, Candlestick Patterns adlı yazıma göz atabilirsiniz

Teknik Analiz

Grafikler üzerinde oluşturduğumuz destek, direnç ve trend çizimler doğrultusunda ortalama bir fikir belirleme yöntemine Teknik Analiz denir.

Teknik analizdeki en önemli husus; yukarıda belirttiğim bilgiler dahilinde oluşturduğumuz çizimlerdeki kırılım (breakout) bölgeleridir.

Örnek Kırılım (Breakout)

Yukarıdaki görselde oluşturulan yükselen trend kanalının (uptrend channel) direnç görevi gören üst bölümünde gerçekleşen alım talebi yoğunluğu sonucunda kırılım (breakout) oluştuğunu görmektesiniz.

Kırılımları, yükselişin veya düşüşün devam edeceği konusunda verilen bir sinyal olarak düşünebiliriz. Ancak kırılımın ardından kısa bir süre yükselip tekrar o bölgeye geri gelmesi gibi bir durum da söz konusu olabilir. Bu gibi durumlara retest (yeniden denemek) denir.

Örnek Re-Test

Yukarıdaki görselde direnç bölgesinde oluşan kırılım sonrasında gerçekleşen retest modeli belirtilmiştir. Peki nedir bu retest?

Kısaca özetlemek gerekirse retest, bir kırılım gerçekleştikten sonra yükselişin zamana yayılan bölümünde bir çeşit onay görevi görür.

Kırılımın onaylanması da denilebilir. Retestin gerçekleşmesi, oluşan kırılım sonrasında, grafiğin o bölge üzerinde harekete devam edeceği bir bakıma tescillenmiş olur.

Görselde de gördüğünüz gibi, retest ardından grafik direncin üzerinde seyretmeye devam etmektedir.

Ek bilgi; Direnç kırılımlarında retest gerçekleşmesinin ardından, o bölge artık destek bölgesi haline gelmektedir.

Teknik Analiz Kuralları

Kural 1: Kırılım, değerin belli bir direnç üzerine çıkması ve oraya oturmasıdır. Bu da o bölgenin üzerinde mum kapanışı gerçekleşmesi doğrultusunda olur. Fiyatın o bölgede kısa süreliğine gözükmesi bir şey ifade etmez.

En önemli unsur o bölgede kapanış gerçekleşmesidir.

Kural 2: Her kırılım ardından mutlaka retest gerçekleşir, ancak süreç bakımından değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle re-test gerçekleşene kadar beklemek, işlem açmak için her zaman daha sağlıklı bir yöntem olacaktır.

Kural 3: Kısa vade, orta ve uzun vadede gerçekleştirilmesi planlanan işlemlerde, grafik zaman dilimini de ona göre belirlemelisidir. Uzun vade için 1 gün, 1hafta hatta bazen 1 aylık grafikleri kontrol etmek gerekirken, kısa ve orta vadeli işlemler için 1 saat ve 4–6 saatlik grafikler yeterli olacaktır.

Not: Genel ortalamalar ve indikatörler göz önünde bulundurulduğunda, üzerinde iyi bir çalışma oluşturulan teknik analizlerin çalışma oranı %60–80 arasındadır.

Ancak manipülasyon unsuru haline gelen değerler üzerinde yapılan teknik analizde bu oran %30 oranına kadar düşmektedir.

“Trading is risking your own money to have freedom.”

-Boredoomed

Sertaç Yılmaz (Boredoomed)

Telegram: Kripto Analiz

Twitter: sertachyz-boredoomed